38.2.10. EJ
EJ = “loko, spaco, domo, ĉambro k.s. destinita por io”. Komparu kun UJ kaj ING. Tio, kio staras antaŭ EJ, ĉiam estas tio, kio okazas aŭ troviĝas en la loko.
Agejoj «
EJ povas montri lokon, kiu ekzistas speciale por certa agado:
-
lerni → lernejo = loko destinita por lernado
-
promeni → promenejo = loko aranĝita por promenado
-
dormi → dormejo = ĉambro por dormado
-
eliri → elirejo = loko (normale pordo), tra kiu oni povas eliri
-
redakti → redaktejo = loko, kie oni redaktas (ekz. gazeton)
-
ankrado → ankradejo = loko por ankrado, loko kie eblas ankri
-
akcepti → akceptejo = loko, kie oni estas akceptata (en hotelo, kongreso k.s.)
-
kongreso → kongresejo = loko, kie okazas kongreso
-
necesa → necesejo = loko por certa necesa agado, kiun oni preferas ne rekte diri (nome urinado kaj fekado)
-
preĝi → preĝejo = loko por preĝado kaj aliaj religiaj agadoj
-
urĝi → urĝejo = malsanulejo (aŭ parto de malsanulejo), kie oni urĝe traktas akcidentoviktimojn k.s.
La vorto preĝejo estas tradicie uzata precipe por Kristana preĝejo, dum oni preferas specialajn vortojn por preĝejoj de aliaj religioj: moskeo, sinagogo, templo k.a. Sed preĝejo ja povas esti uzata por ĉia religio. Por Kristana preĝejo ekzistas ankaŭ la speciala vorto kirko (tre malofte uzata). Plej simple oni tamen precizigas per: Kristana preĝejo, Islama preĝejo, Hinduisma preĝejo k.t.p.
Tenejoj, vendejoj «
EJ povas montri lokon, kie oni tenas aŭ vendas ion:
-
trezoro → trezorejo = loko, kie trezoro estas tenata
-
ankro → ankrejo = loko, kie oni tenas ankrojn
-
ĉevalo → ĉevalejo = loko (domo) por ĉevaloj
-
aŭto → aŭtejo = loko por teni aŭ prizorgi aŭtojn
-
mallibero → malliberejo = loko de mallibero, por malliberuloj (= prizono)
-
cigaro → cigarejo = magazeno en kiu oni vendas cigarojn, ĉambro en kiu oni tenas cigarojn
-
ĉapelo → ĉapelejo = vendejo aŭ tenejo de ĉapeloj
-
viando → viandejo = vendejo aŭ tenejo de viando
-
libro → librejo = vendejo de libroj (kolekto aŭ kolektejo de libroj estas biblioteko)
Je bezono oni povas precizigi: cigartenejo, cigarvendejo, ĉapeltenejo, ĉapelvendejo, librovendejo k.t.p.
Produktadejoj «
Post nomo de kultivata planto EJ montras lokon de kultivado:
-
rizo → rizejo = loko (kampoj), kie oni kultivas rizon
-
oranĝo → oranĝejo = loko, kie oni kultivas oranĝarbojn
-
tabako → tabakejo = loko, kie ni kultivas tabakon
-
vito → vitejo = ĝardeno de vitoj, vinberĝardeno
Se temas pri fabriko aŭ simile, oni prefere uzu pli klarajn kunmetaĵojn: tabakfarejo = “loko, kie oni produktas cigaredojn kaj aliajn tabakaĵojn”, ŝtalejo aŭ ŝtalfabriko = “fabriko de ŝtalo”, gisejo aŭ gisfabriko = “fabriko de gisoj kaj gisaĵoj”.
Naturaj abundejoj «
Iafoje EJ montras lokon en la naturo, kie abundas io:
-
herbo → herbejo = loko, kie kreskas precipe herboj (ne arboj k.t.p.)
-
sablo → sablejo = loko, kie abundas sablo
-
glacio → glaciejo = loko kun konstanta glaciamaso (≈ glaĉero)
Loko por persono aŭ grupo «
EJ povas montri lokon, kie certa persono, grupo aŭ speco de personoj laboras, agas, vivas aŭ simile:
-
tajloro → tajlorejo = loko, kie tajloro laboras
-
ŝuisto → ŝuistejo = loko, kie ŝuisto laboras
-
episkopo → episkopejo = palaco de episkopo
-
ministro → ministrejo = loko (domo, oficejo) de ministro
-
konsulo → konsulejo = loko, kie servas konsulo
-
stabo → stabejo = loko, kie laboras stabo
-
virino → virinejo = loĝloko por virinoj, haremo, bordelo
-
malsanulo → malsanulejo = loko, kie oni flegas kaj kuracas malsanulojn (= hospitalo)
Figura uzo «
EJ-vorto, kiu montras ian oficejon aŭ laborejon, povas ankaŭ esti uzata figure por la personaro, kiu laboras tie:
La tuta redaktejo [= redakcio] klopodis por fini la ĵurnalon ĝustatempe. Efektive ne la ejo mem klopodis, sed la ĵurnalistoj kaj aliaj laborantoj tie.
La ministrejo [= ministerio] pri financoj hieraŭ informis, ke...
Ĉu la konsulejo donis al vi vizon?
Ordinara radiko «
-
ejo = loko (destinita por ia speciala afero)